متن استاندارد ISO 9001:2000

استاندارد ISO9001:2000  شامل 8 بند اصلی می باشد که به شرح زیر است :
1- دامنه کاربرد : مثلا تولید انواع رزین های صنعتی . دامنه کاربرد هر شرکت در گواهینامه ISO که بعد از ممیزی خارجی دریافت میکند درج می شود . 2- استاندارد مرجع شامل الزامات استاندارد ISO 9001:2000 می باشد. 3-اصطلاحات و تعاریف : در این استاندارد به شرکتی که سیستم ISO را اجرا می نماید سازمان و به شرکتها یا افرادی که از آنها مواد یا خدمات خریداری می شود تامین کننده گویند .

4- نظام مدیریت کیفیت : منظور از این بند تهیه مستندات و سوابق لازم برای اجرای سیستم می باشد . مستنداتی که باید برای اجرای سیستم تهیه شوند عبارتند از :
خط مشی کیفی :
مدیر عامل سازمان مقاصد و سیاستهای کلی کیفی شرکت را معمولا در یک صفحه به تمام پرسنل خود اعلام می کند .
اهداف کیفی :
با توجه به خط مشی کیفی تهیه شده شاخصهای کیفی قابل اندازه گیری تعیین می شود و برای سالهای بعد هدف گذاری گردد .مثلا درصد ضایعات اگر در حال حاضر%2.5 است هدف سال بعدمیتواند %2 باشد .برای رسیدن به این اهداف باید برنامه ریزی نمود .
نظامنامه :
کلیه الزامات استانداردبه طور خلاصه درنظامنامه آورده می شود.این مدرک به صورت کتابچهای تهیه میگردد که با مطالعه آن نحوه اجرای سیستم در آن شرکت از آن استنباط می گردد .
روش اجرایی :
در ISO 9001:2000 حداقل6 روش اجرایی باید تدوین گردد . روش اجرایی بیان می کند که فعالیتی را چه کسی ، چه وقت و کجا یا به عبارت دیگر ( کی ، کی ، کجا ) انجام دهد . این روشهای اجرایی الزامی عبارتند از 1 -کنترل مدارک 2- کنترل سوابق 3-کنترل محصول نا منطبق 4- اقدام اصلاحی 5- اقدام پیشگیرانه 6- ممیزی داخلی. دستور العمل : بسته به پیچیدگی فرایندهای سازمان برای اطمینان از نحوه انجام صحیح کار باید دستورالعمل تهیه گردد. دستورالعمل نحوه چگونگی انجام کار را بیان می کند (مانند دستورالعمل نحوه کار با دستگاه تزریق یا دستگاه جوش CO2.)
نقشه های فرایند:
فرایند فعالیتی است که با استفاده از منابع لازم ورودی را به خروجی تبدیل می نماید . تمام فرایندهای تولیدی، خدماتی و مدیریتی باید ورودی های و خروجی ها ی آنها و منابعی که برای اجرای آنها لازم است ، مشخص گردد . این منابع شامل نیروی انسانی یا تجهیزات و امکانات می باشد . نقشه فرایند نمایانگر فرایندها ، ورودی ، خروجی ، منابع و کنترلهای که روی فرایندها صورت می گیرد می باشد .
فرمها :

برای اجرای نظام کیفی ISO 9001:2000 باید تمام فعالیتهایی که انجام می شود شامل تولید ،بازرسی ،آزمایش و… در فرمهای مربوطه که متناسب هر سازمانی طراحی می گردد،ثبت گردد.
ثبت فعالیتها در فرمها کمک می کند که بتوان سوابق کلیه محصولاتی که تولید شده است را ردیابی نمود .

بند 5- مسؤلیت مدیریت :
مسؤلیت ،اختیارات و شرح وظایف هر شخص بایدمشخص گردد . مدیریت ارشد باید تعهد خود را به برآورده نمودن الزامات مشتری و الزامات قانونی و دولتی اثبات نماید . مدیر عامل یکی از مدیران خود را به عنوان نماینده مدیریت در کیفیت به منظور اطمینان ازاثر بخشی نظام مدیریت کیفیت بر می گزیند . کلیه گزارشهایی که واحد های مختلف شرکت به همدیگر یا به مدیر عامل ارائه می نمایند باید به صورت دوره ای مشخص گردد. جلسه ای تحت عنوان جلسه بازنگری مدیریت با حضورمدیر عامل و سایر مدیران برگزار می گردد . این جلسه معمولا سالانه 3 یا 4 دفعه برگزار می گردد. هدف از این جلسه بازنگری مدیریت کیفیت و پیگیری رسیدگی به مشکلات کیفی ، ضایعات ،شکایات مشتریان ،بهبود مستمر و … می باشد.

بند 6 – مدیریت منابع :
منابع بر 2 نوع است : 1- منابع انسانی که همان نیروی انسانی مورد نیاز برای انجام کلیه فعالیتها است . 2- زیر ساختار که منظور تجهیزات ، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری ، ساختمان ،‌فضا و … است . مدیر ارشد سازمان باید منابع کافی را بدین منظور فراهم نماید . سازمان باید از پرسنل شایسته (Competent )‌برای فعالیتهای مؤثر بر کیفیت استفاده نماید . شایستگی پرسنل به 4 عامل زیر بستگی دارد :
1- آموزش
2- تجربه
3- تحصیلات
4- مهارت
برای افزایش شایستگی پرسنل سازمان باید برنامه آموزشی برای کلیه پرسنل تدوین نماید . این آموزشها می تواند داخل یا خارج از شرکت برگزار گردد. بند 7 – پدید آوری محصول کلیه فرایندهای در ارتباط با مشتری باید شناسایی گردد و نیاز مندیهای مربوط به محصول باید بازنگری گردد. فرایند خرید یکی از فرایندهای مهم محسوب می گردد . کلیه تامین کنندگان که از آنها مواد یا خدماتی خریداری می گردد مانند فروشندگان ، تولیدکنندگان مواد ، شرکتهای باربری ، تعمیر کاران خارج از شرکت و … ابتدا باید ارزیابی شوند . معمولا تامین کنندگان بر اساس درجه A وBوC تقسیم بندی می شوند . در فرایند خرید قبل از تحویل مواد توسط انبار ابتدا باید مواد ورودی مورد بازرسی و آزمایش قرار گرفته و تایید شوند سپس در کاردکس انبار ثبت گردد. کلیه مواد موجود درانبار باید دارای کد شناسایی و ردیابی باشند و وضعیت بازرسی آنها یعنی تایید یا مردود یا تایید مشروط مشخص گردد. شرایط نگهداری کلیه کالاها اعم از مواد یا محصول باید مشخص گردد . این شرایط شامل دمای مورد نیاز، فضای انبار ، رطوبت و … می باشند . سازمان باید از انبارهای مناسب بدین منظور برخوردار باشد . کلیه دستورالعملهای تولیدی درحدی که نیاز باشد باید تدوین گردد . همانگونه که قبلا نیز بیان شد دستورالعمل ؛چگونگی انجام کار را توضیح می دهد . برای اطمینان از سرویس دهی خوب باید تعمیرات پیشگیرانه ( Preventive maintenance ) بر روی کلیه تجهیزات و دستگاههای شرکت به صورت دوره ای صورت گیرد. هر گونه تعمیرات چه به صورت دوره ای یا اتفاقی باید در فرمهای مربوطه ثبت گرند. بند 8- اندازه گیری ، تجزیه و تحلیل و بهبود کلیه فرایندها می بایست بر اساس نقشه فرایندهای مربوطه کنترل و مورد پایش (Monitoring )قرار گیرند . یکی از موارد مهم که باید اندازه گیری گردد ، میزان رضایت مشتری است که می تواند از طریق فرمهایی به صورت مصاحبه یا تکمیل توسط مشتریان تعیین گردد. اهداف کیفی که برای ماهها و سالهای بعد تعیین شده اند باید به صورت دوره های تعریف شده مثلا هر سه ماه یک بار مورد پایش قرار گیرند . قبل از ممیزی خارجی توسط مؤسسه گواهی دهنده (Certification body ) باید سیستم مدیریت کیفیت توسط چند نفر از پرسنل شرکت که معمولا همان اعضای کمیته راهبری ISO هستند ، تحت ممیزی داخلی قرار گیرد . این ممیزان توسط مشاور ؛آموزش داده می شوند . اجرای ممیزی داخلی معمولا سالیانه 2 یا 3 بار در سال باید صورت گیرد. گواهی که توسط مؤسسه گواهی دهنده صادر می شود تا 3 سال اعتبار دارد ولی مؤسسه گواهی دهنده هر سال یا 6 ماه یکبار سیستم کیفی شرکت را ممیزی مراقبتی می نماید . سازمان به منظور بهبود سیستم کیفیت شرکت باید کلیه موارد عدم انطباقی که درسسیتم پیش می آید را با اقدام اصلاحی و پیشگیرانه رفع نماید . همچنین باید پروژه هایی را تحت عنوان پروژه های بهبود مستمر به منظور ارتقاء روند کیفی محصولات خود تعریف و اجرا نماید .
ISO 9000
در سال 1978انگلستان استاندارد مدیریت کیفیت BS5750 را برای سازمانهای خود جهت افزایش کیفیت معرفی نمود. سپس در سال 1987 و 1994 این استاندارد توسط اداره استاندارد جهانی بازنگری و تحت نام استاندارد ISO9000 مشهور گردید . این استاندارد توسط کشورهای دنیا پذیرفته شد و به عنوان مرجعی برای استاندارد کردن فعالیتهای مدیریت کیفیت معرفی شد و تا کنون در هزاران سازمان کوچک و بزرگ دنیا استقرار یافته است . معرفی خدمات مشاوره ای برای استقرار نظام مدیریت کیفیت ISO 9001:2000 مراحل زیر در سازمان به اجرا گذارده می شود :
مرحله اول : بررسی شرایط کنونی شرکت
مرحله دوم : آموزش نیازمندیهای ISO 9001:2000 و انجام آموزشهای تخصصی
مرحله سوم : مستند سازی نظام مدیریت کیفیت بر اساس ISO 9001 :2000
مرحله چهارم : اجرای مستندات
مرحله پنجم : انجام ممیزی داخلی
مرحله ششم : ممیزی خارجی
مرحله اول - بررسی شرایط کنونی شرکت : در این مرحله اقدامات زیر صورت می گیرد :

- از سازمان بازدید به عمل می آید .
مرحله دوم - شناخت نیازمندیهای ISO 9001:2000 و انجام آموزشهای تخصصی این استاندارد شامل : برنامه ریزی و تکمیل آموزشهای کاربردی در زمینه های زیر :
آشنایی با نیازمندی های استاندارد
آموزش مستند سازی
آموزش نحوه تدوین نظامنامه مدیریت کیفیت
آموزش نحوه تدوین روش های اجرایی
آموزش نحوه تدوین دستورالعمل ها
آموزش نحوه تدوین جداول و فرمهای مربوطه
آموزش نحوه سازماندهی و نگهداری فایل های کامپیوتری نظام
آموزش نحوه کد گذاری مدارک ، مواد ، تجهیزات و استانداردها
آموزش مهارتهای تخصصی لازم شامل :
فنون آماری (STATISTICAL TECHNIQUES ) ، کالیبراسیون ( CALIBRATION ) ، ممیزی داخلی ( AUDITING ) ، چرخه بهبود مستمر (PDCA ) ، کار تیمی ( TEAM WORK ) ، حل مسئله ( PROBLEM SOLVING ) وانجام آموزشهای تکمیلی لازم دیگر بر حسب نیاز
مرحله سوم : مستند سازی در این مرحله کلیه فعالیتهای سازمان بر طبق استاندارد مستند می گردد این مستندات در چهار سطح زیر تهیه می گردند :
سطح اول شامل نظامنامه و خط مشی و اهداف کیفی
سطح دوم شامل روش های اجرایی و نقشه های فرایند
سطح سوم شامل دستورالعمل ها
سطح چهارم شامل فرمها و جداول
مرحله چهارم : اجرای مستندات در این مرحله آموزشهای لازم جهت اجرای مستندات تهیه شده انجام می گردد که شامل :
اجرای دستورالعملها توسط کلیه پرسنل
اجرای روشهای اجرایی توسط مسئولین واحدها
اجرای نظام مدیریت کیفیت بر اساس نظامنامه
مرحله پنجم :انجام ممیزی داخلی شامل :
تهیه روش اجرایی ممیزی داخلی
آموزش ممیزان داخلی
برنامه ریزی اجرای ممیزی داخلی
برگزاری ممیزی داخلی
تهیه گزارش ممیزی داخلی
انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه مربوط به ممیزی داخلی
مرحله ششم : ممیزی خارجی
بررسی شرکتهای گواهی دهنده معتبر
انتخاب شرکت گواهی دهنده
عقد قرارداد با شرکت گواهی دهنده
برگزاری ممیزی خارجی
اخذ گواهینامه ISO 9001 سال 2000

 دانلود متن کامل مقاله از اینجا

ارسال به: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: ::